در گذشته اکثراً از ماشین‌های تراشی استفاده می‌شد که محور مرکزی آن‌ها به وسیله دست فعالیت می‌کرد، اما امروزه از ماشین‌های تراش خودکار و پیشرفته به کار گرفته می‌شود که علاوه بر بالا بردن سرعت انجام کار، کیفیت کار را نیز بالا می‌برد. به دلیل قیمت مناسب این دستگاه و همچنین کیفیت بالایی که دارد معمولاً در حیطه صنعت بسیار پر کاربرد است.
موضوع مورد بحث ما در این محتوا این است که دستگاه تراش چیست؟ که در ادامه پس از پاسخ به این سؤال به شرح انواع آن نیز خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
معرفی دستگاه تراش
دستگاه تراش یکی از ابزار آلات در تراش دادن قطعات است. قطعاتی که در این دستگاه تراش داده می‌شوند معمولاً از جنس چوب و فلزات است. علاوه بر وظیفهٔ تراش کاری در ماشین تراش، از آن برای شکل دهی و فرم دهی فلزات نیز استفاده می‌شود.
یک مزیت مهم دستگاه تراش، گسترش دامنهٔ کاربرد آن است به این طریق که با وصل کردن قطعات اضافی به جایگاه مخصوص ماشین تراش، کارهای مختلفی می‌توان با آن انجام داد. برای مثال با نصب کردن ابزار آلاتی مانند مته، برقو، قلاویز بر روی ماشین عملیات‌هایی مانند قلاویز کردن یا برقوکاری انجام می‌شود.
برخی از وظایف دستگاه تراش عبارتند از:
- به وسیلهٔ دستگاه تراش می‌توان سایز قطعات را بر حسب نیاز تغییر داد.
- شکل یک قالب نیز به وسیلهٔ دستگاه تراش تغییر داده می‌شود.
- پرداخت کاری قطعات از وظایف این نوع از ماشین است.
- عملیات سوراخ کاری نیز به وسیله دستگاه تراش انجام می‌شود.
- برقو کاری و قلاویز زنی از دیگر کاربردهای این وسیله است.
اساس کار دستگاه تراش
در دستگاه‌های تراش یک سری قطعات فلزی تعبیه شده‌است که با عملکرد آن بر روی سطع فلزی یا چوبی، براده‌هایی از آن برش داده و جدا می‌شود. این براده‌های جدا شده باعث فرم دهی و شکل‌گیری قطعهٔ مورد نظر می‌شود.
با تماس پیدا کردن فلز ماشین و سطح قطعه مورد نظر، حرارت زیادی تولید می‌شود که بر اثر حرکت فلز و همچنین حرارت وارد شده بر آن، براده‌هایی از سطح فلز جدا می‌شود. وجود این براده‌ها باعث به وجود آمدن نوعی اصطکاک می‌شود که در نتیجهٔ عملیات‌های ذکر شده، برش مورد نظر ایجاد می‌شود.
انواع دستگاه تراش
دستگاه‌های تراش در انواع مختلفی به تولید می‌رسند که برخی از آن‌ها برای پروژه‌های کوچک‌تر و برخی دیگر برای انجام عملیات در سایزهای بزرگتر به کار گرفته می‌شوند.
دستگاه‌های تراشی از نوع خودکار نیز وجود دارند که از آن‌ها معمولاً برای ساختن قطعه‌های ریز استفاده می‌شود. در این مدل از ماشین‌ها، مواد اولیه ای که برای برش کاری احتیاج است توسط فشنگ مخصوص به داخل ماشین کشیده می‌شود و به همین خاطر است که به آن‌ها ماشین خودکار گفته می‌شود. در نظر داشته باشید که دستگاه خودکار در هنگام جابه جاکردن قطعاتش باید تحت نظارت باشد.
۱. دستگاه تراش عمودی
هنگامی که قطعه ای را می‌خواهیم برش دهیم که دارای ابعاد و سایز بزرگ باشد یا اینکه قطر آن‌ها دارای اندازه‌های بزرگتر باشد، باید از ماشین‌های تراشی استفاده کرد که محور آن‌ها بر روی افقی نباشد. برای این منظور از دستگاه داخل تراش عمودی استفاده می‌شود.
حرکتی که در این ماشین‌ها انجام می‌شود به صورت پیوسته و خطی است و همچنین عمود بر محور چرخش انجام خواهد گرفت، به همین خاطر است که به این نوع از ماشین‌ها، تراش عمودی گفته می‌شود. قلم‌هایی که در ماشین تراش عمودی استفاده می‌شود به صورت تک لبه وجود دارند که دارای چهار سو هستند و به سرعت بسته خواهند شد.
۲. ماشین تراش افقی
دستگاه داخل تراش افقی از دستگاه‌هایی است که دارای یک لبه هستند و همچنین حرکت انجام شده به وسیلهٔ آن به صورت چرخشی است. کاربرد اصلی این نوع از ماشین در مواردی است که قرار باشد سوراخی در ناحیهٔ داخلی قطعه تراشیده شود.
نام افقی بودن بر این نوع از دستگاه تراش به دلیل افقی بودن محور اصلی ماشین است، به این معنا که حرکت محور اصلی ماشین بر محور افقی مماس خواهد بود. تفاوت ماشین داخل تراش افقی با ماشین داخل تراش عمودی این است که در نوع افقی آن قطعه کار به صورت کاملاً ثابت قرار دارد، اما در نوع عمودی ماشین‌ها این گونه نیست.
۳. دستگاه صفحه تراش
کارکرد دستگاه صفحه تراش این گونه است که با حرکت‌های رفت و برگشت بر روی سطح فلز مورد نظر، عملیات تراش کاری انجام می‌شود. البته امروزه کاربرد این نوع از ماشین‌ها کم شده‌است. این نوع از ماشین‌ها دارای دو مدل هستند: ماشین صفحه تراش لنگی و ماشین صفحه تراش هیدرولیک.
ناگفته نماند که یک دسته‌بندی دیگر نیز برای دستگاه صفحه تراش نیز وجود دارد که بر اساس اندازهٔ قطعات آن است. این دسته‌بندی عبارتند از دستگاه صفحه تراش معمولی و ماشین صفحه تراش دروازه ای.
اجزای تشکیل دهندهٔ دستگاه تراش
- بدنهٔ ماشین که قسمت اصلی آن است.
- میزجعبه ای که دنده‌ها در آن تعبیه شده‌اند.
- کلیدهای روشن و خاموش ماشین
- اهرم‌های اتوماتیک
- الکتروموتور
تنظیمات دستگاه‌های تراش
نه تنها در دستگاه‌های تراش بلکه در تمام ابزار آلاتی که به صورت دستی یا خودکار کار می‌کنند، باید قبل از شروع کار با دستگاه، تمامی قطعات دستگاه به وسیلهٔ مهندسین ماهر تنظیم و معاینه شوند تا در روند کار دستگاه مشکلی پیش نیاید.
تمامی قطعات استفاده شده در دستگاه تراش باید به صورت دقیق بر روی ماشین نصب شوند و از محکم بودن آن‌ها اطمینان حاصل شود. علاوه بر نصب درست این قطعات، باید در انتخاب بهترین نوع رنده و همچنین قرار دادن درست آن نهایت دقت را به عمل آورد به طوری که برای هر کاربرد مشخص باید رندهٔ مخصوص به خود نصب شود.